Kurban Bayramında Çalışan İşçilerin Hakları Nelerdir?
Bu yıl Kurban Bayramı, 6 Haziran Cuma günü başladı ve 9 Haziran Pazartesi günü sona erdi. 5 Haziran Perşembe günü ise arife günü olarak kutlandı. 17 Mart 1981 tarihli Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’a göre, Kurban Bayramı tatili arife günüyle birlikte toplam 4,5 gündür.
Kamu çalışanlarına geçen yıl olduğu gibi bu yıl da ek idari izin verilmedi. Ancak özel sektörde çalışan işçilerin bayramda çalıştırılması durumunda farklı yasal yükümlülükler devreye giriyor.
Türkiye Gazetesi’nden İsa Karakaş’ın köşe yazısında yer alan bilgilere göre, Bayram günlerinde işçinin çalışması için yazılı onayının alınması gerekiyor. İşverenle yapılan toplu veya bireysel sözleşmelerde hüküm yoksa, işçiden onay alınmadan bayram günlerinde çalıştırılması yasal değil. Onayı olmadığı halde işe gelmeyen bir işçi bu nedenle işten çıkarılırsa, kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. Ayrıca işe iade davası da açabilir.
Bu Durum Kıdem Tazminatına Yol Açıyor!
İşçi, önceden verdiği onayı 30 gün önceden yazılı olarak geri çekmişse, bu da işveren açısından bağlayıcıdır. Aksi takdirde işçi rızası dışında çalıştırılamaz. İşverenin onayı olmadan işçiyi çalıştırması ise, işçiye haklı nedenle fesih hakkı tanır ve kıdem tazminatına yol açar.
Bayramda Çalışana Çifte Yevmiye
Kurban Bayramı süresince çalışmayan işçilere, o günler için maaşlarında herhangi bir kesinti yapılmadan tam ücret ödenir. Ancak çalışanlara, her bayram günü için bir günlük ilave ücret daha verilmesi gerekir.
Örnekle açıklamak gerekirse; aylık 120.000 TL maaş alan bir makine mühendisi günlük 4.000 TL kazanıyor. Bayram günlerinde çalışırsa, her bir gün için 8.000 TL alacak. Toplam 4,5 gün çalışırsa, bu dönem için 18.000 TL ek gelir elde edecektir. Bu ödeme, maaş gününde yapılmak zorundadır.
Bu Ücretin Yerine İzin Kullandırılması İse Yasal Değildir
Fazla mesai yapan işçiye %50 zamlı ödeme
Bayramda sadece normal mesai değil, fazla mesai de yapılmışsa, çalışana bir günlük ilave ücrete ek olarak fazla çalışılan saat başına %50 zamlı ücret ödenmesi gerekir. Böylece hem çifte yevmiye hem de fazla mesai karşılığı ücret hakkı doğar.
Özellikle haftalık 45 saatlik yasal çalışma süresini aşan durumlarda, iş yerinin sistemine bağlı olarak hafta tatilinin bayrama denk gelmesi halinde, işçiye fazla mesai ücreti de ödenmelidir.
Bu ödemelerin yapılmaması ya da geciktirilmesi durumunda işçi, faiziyle birlikte talep etme hakkına sahiptir. Ayrıca hem çifte yevmiye hem de fazla mesai ücretleri SGK primlerine dahil edilerek emeklilik maaşına olumlu katkı sağlar.
Kurban Bayramı’nda çalıştırılacak işçilerin hakları net şekilde tanımlanmış durumda. İşverenin, onay almadan işçi çalıştırmaması ve tüm ödemeleri zamanında yapması yasal zorunluluktur. Aksi durumlarda işçiye hem tazminat hem de fesih hakkı doğar.
